Województwo Wielkopolskie ogłosiło bieżący rok 2025 Wielkopolskim Rokiem Stanisława Staszica. W planach jest mnóstwo wydarzeń i działań ku czci wybitnego Pilanina, które wzbogacą o nim wiedzę. Na organizację obchodów i przeróżne działania przeznaczone zostaną 4 miliony 300 tys. zł – zapowiedział Jacek Bogusławki, członek zarządu województwa wielkopolskiego. – To m.in. pieniądze na upamiętnienie dorobku Staszica – mówi J. Bogusławski.
Rok 2025 będzie Wielkopolskim Rokiem Stanisława Staszica, co jest związane z obchodami 270. rocznicy jego urodzin. Natomiast w 2026 roku, który będzie 200. rocznicą śmierci Staszica, planowane są obchody w skali całego kraju. Przed nami więc dwa wyjątkowe lata związane z najznamienitszym Pilaninem. W związku z jubileuszami planowane są obchody i przeróżne działania ku upamiętnieniu wybitnego naukowca, działacza w dziedzinach gospodarki i edukacji, przyrodnika, pisarza.
Konferencja poświęcona tym wydarzeniom miała miejsce w Muzeum Stanisława Staszica w Pile. Beata Dudzińska, prezydent Piły, opowiedziała o planach miasta w ramach obchodów Roku Stanisława Staszica. Rafał Zdzierela, starosta pilski, zdeklarował działania mające na celu włączenie się młodzieży w propagowanie myśli wybitnego naukowca (odbędzie się m.in. konkurs wiedzy o Staszicu dla dzieci); poseł Piotr Głowski zapowiedział, że podejmie starania, aby rok 2026 został uchwałą Sejmu ogłoszony rokiem Stanisława Staszica – już w całym kraju, nie tylko w Wielkopolsce; Jacek Bogusławski - członek Zarządu Województwa Wielkopolskiego przekazał informacje o konkursie dla organizacji pozarządowych, ogłoszonym przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego.
O planowanych wydarzeniach i już podjętych działaniach związanych z obchodami Roku Staszicowskiego opowiedziała dyrektor Muzeum Stanisława Staszica - Joanna Rychlik-Łukasiewicz.
Także dyrektor Muzeum Okręgowego im. Stanisława Staszica w Pile Ziemowit Niedźwiecki zapowiedział, że w planach jest utworzenie wystawy plenerowej, która podróżować będzie po instytucjach samorządowych w całym województwie.
W działania włączą się pilscy przedsiębiorcy – w ich imieniu współpracę zapewnił prezes Izby Gospodarczej Północnej Wielkopolski - Grzegorz Marciniak.
Tak więc przed nami wyjątkowe dwa lata związane z jednym z najwybitniejszych Polaków i najwybitniejszym Pilaninem.
Dodajmy, że już w Muzeum Stanisława Staszica ukazał się nowy katalog dotyczący wystawy stałej – „Stanisław Staszic – życie i działalność” oraz folder informacyjny. Obie pozycje są dostępne bezpłatnie w siedzibie Muzeum przy ulicy Browarnej oraz w Regionalnym Centrum Kultury „Fabryka Emocji” w trzech wersjach językowych – polskiej, angielskiej i niemieckiej. Katalog oraz informator można pobrać także w wersji PDF na stronie internetowej.
- W katalogu zostały zaprezentowane obiekty z muzealnej kolekcji, które składają się na ekspozycję stałą poświęconą biografii Stanisława Staszica. Katalog do wystawy stałej dostarcza zwiedzającym informacji, może pełnić funkcję przewodnika, może być też pamiątką wizyty w muzeum. Zarówno katalog, jak i informator ukazały się dzięki „dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego” w kwocie 28 000 złotych oraz finansowemu wsparciu Gminy Piła w kwocie 22 000 złotych – informuje Miasto Piła.
Joanna Rychlik-Łukasiewicz zapowiedziała także wydanie zeszytów staszicowskich z informacjami o Staszicu, a w roku 2026 publikacji korespondencjami Staszica. Będzie to z pewnością interesujące wydawnictwo, które wzbogaci dostępną o nim wiedzę – wcześniej listy takie nie były wydane w formie odrębnej publikacji.
W Pile planowane są m.in. wystawy poświęcone dorobkowi Staszica, a także ogólnopolski zlot szkół staszicowskich. Ma w nim wziąć udział ponad 300 szkół z całego kraju, w tym oczywiście pilskie.
*
Stanisław Staszic urodził się w Pile w rodzinie mieszczańskiej – ojciec Wawrzyniec i dziadek byli burmistrzami Piły. On sam został duchownym. Wykształcenie zdobywał we Francji (Paryż: nauki fizyczne i przyrodnicze) i w Niemczech. Po powrocie do kraju był wychowawcą synów byłego kanclerza Andrzeja Zamoyskiego. Działacz oświeceniowy, pionier spółdzielczości, pisarz polityczny, filozof, tłumacz, przyrodnik – geograf i geolog. Zwolennik gruntownych reform systemowych w I Rzeczypospolitej, w okresie Sejmu Wielkiego wspierał piórem zmiany przeprowadzane przez parlament. Od 1808 prezes Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W latach 1807–1812 członek Izby Edukacyjnej, od 1815 Komisji Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Był także ministrem stanu Księstwa Warszawskiego od 1809 roku, zastępcą ministra oświaty Królestwa Polskiego w latach 1818–1824, ministrem stanu Królestwa Polskiego od 1824 roku.
Staszic był jednym z czołowych reformatorów i uczonych polskiego oświecenia. Filozofem. Działał na rzecz poprawy położenia chłopów.
- Za mało osób w Polsce wie, jakim był działaczem gospodarczym. Zakładał spółdzielnie we współpracy z chłopami. Dzisiaj, ze względu na ilość firm, które założył w ciągu swojego życia, byłby na liście 100 najbogatszych Polaków – powiedział Grzegorz Marciniak, prezes Izby Gospodarczej Północnej Wielkopolski.
Staszic odegrał ważną rolę w rozwoju przemysłu, działając także jako geolog i badacz natury. W 1825 opublikował informacje o Górach Izerskich i Karkonoszach. W latach 1816–1824 pełnił funkcję dyrektora generalnego Wydziału Przemysłu i Kunsztów Królestwa Kongresowego. Z inicjatywy Staszica powstało wiele obiektów przemysłowych, m.in. pierwsze w Królestwie Polskim huty cynku (cztery huty o wspólnej nazwie „Konstanty” – 1816–1822) oraz ośrodki hutnictwa żelaza.
Był mecenasem i promotorem wynalazcy Abrahama Sterna.
Został pochowany przy kościele Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny (pokamedulskim) na warszawskich Bielanach. W pogrzebie duchownego uczestniczyło 14 tys. osób. Zgodnie z ostatnią wolą zmarłego część jego majątku przeznaczono dla domu zarobkowego dla ubogich i Szpitala Dzieciątka Jezus, a resztę na pomnik Mikołaja Kopernika, Instytut Głuchoniemych i Szpital Marcinkanek.
Przez niemal cztery lata po śmierci Staszica jego grób był miejscem spotkań warszawskiej młodzieży i członków ruchów patriotycznych.
Napisz komentarz
Komentarze